درس دهم مطالعات اجتماعی ششم دبستان( دانستنی ها)

عصر تاریکی: مورخان اروپایی فاصله زمانی ٤٧٦ تا ١٤٥٣ میلادی را قرون وسطی نامیده اند. سال ٤٧٦ میلادی سال سقوط روم غربی به دست اقوام ژرمن و سال ١٤٥٣ میلادی سال فتح قسطنطنیه )پایتخت روم شرقی( به دست ترکان عثمانی است. در این دوره اروپا در دوره تاریکی و عقب ماندگی به سر می برده است و به علت حاکمیت کلیسا بر جوامع غربی و نظام فئودالیسم )ارباب و رعیتی( با علم و دانش و دانشمندان مخالف تهای شدیدی تا حد مجازات عالمان، صورت می گرفته است.

نهضت ترجمه: برخی از ملت هایی که عرب زبان نبوده و به اسلام گرویده بودند، برای مطالعهٔ قرآن و منابع و متون اسلامی به آموختن عربی اقدام می کردند. به تدریج زبان عربی زبان مشترک علمی مسلمانان شد. این نکته برخی پژوهشگران معاصر را به اشتباه دچار کرده است زیرا آنها تصور م یکنند چون منابع و آثار دانشمندان مسلمان به زبان عربی نوشته شده است، پس نویسندگان آنها عرب بودند. در حالی که اینطور نیست.


از فواید عصر فتوحات اسلامی، رویارویی فرهنگ ها و تمدن های مختلفی بود که در سایهٔ آمیختگی آنها فرهنگ و تمدن اسلامی شکل گرفت.



در قرون اولیه هجری و از زمان نخستین خلفای عباسی مخصوصاً هارون الرشید و فرزندان او نهضت گسترده ترجمه راه افتاد و هیأت هایی برای جمع آوری کتب و رسالات قدیمه یونانی راهی روم، هند، چین، مرو و بلخ شدند و مراکز ترجمه در بسیاری از شهرهای معتبر مثل جند یشاپور و بغداد دایر شد و به ترجمه اسناد یونانی پرداخت و علمای اسلامی حتی موجبات احیای علوم یونانی را فراهم کردند. ابن مقنع )وفات ١٤١ هجری( از مشهورترین مترجمانی است که آثار زیادی را از زبان پهلوی به عربی ترجمه کرد. از جمله کلیله و دمنه، خدای نامه کتاب تاج.



کاغذسازی: کاغذ از مهمترین عوامل گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی بود. در آن دوران تهیه کاغذ زحمت و هزینه ای گزاف داشت. دکتر عبدالحسین زرین کوب درباره تأثیر کاغذ می گوید: رواج صنعت کاغذ مخصوصاً از اسباب عمدهٔ رواج علم و معرفت شد هنوز قرن اول هجری تمام نشده بود که مسلمانان صنعت کاغذ را از ماوراءالنهر به بلاد عرب زبان بردند. در قرن دوم هم بغداد کارخانه کاغذسازی داشت و هم مصر. )کارنامهٔ اسلام(