اثرات مثبت بازیابی بر الگوی تفکر

وقتی به یادگیری فکر می‌کنیم، بخواهیم یا نخواهیم با دانش‌آموزان سروکار داریم. دانش‌آموزان در صف اول یادگیرنده‌ها هستند. معلمان روش‌های مختلفی دارند: سخنرانی می‌کنند، فیلم نشان می‌دهند، یادداشت‌برداری را تشویق می‌کنند یا برگه‌های مرور درس‌ها را ارائه می‌کنند. فعالیت‌های اجرایی در حیطه‌ی آموزش، برای معلمان تنوع فراوانی دارد و دانش‌آموزان با معلمانی بهتر رابطه برقرار می‌کنند که روش‌های پویاتر و جذاب‌تری برای تدریس داشته باشند و از یکنواختی فاصله بگیرند.

دانش‌آموزان در اغلب اوقات با بازخوانی (دوباره‌خوانی) مجدد کتاب‌های درسی یا مرورکردن تمام یادداشت‌برداری‌های خود، یادگیری‌شان را تقویت می‌کنند. اما آیا دوباره‌خوانی تمام مطالب آموزشی از ابتدا تا انتها واقعاً نیاز است؟ آیا تمام مطالب به بازخوانی نیاز دارند؟ آیا زمان کافی برای این کار وجود دارد؟

ازطرفی تحقیقات پژوهشگران حوزه‌ی علوم یادگیری نشان می‌دهد مطالبی که با سختی بیشتری وارد ذهن می‌شوند، دیرتر فراموش می‌شوند و اطلاعاتی که به‌راحتی در ذهن وارد می‌شوند، راحت‌تر از ذهن می‌روند؛ یعنی اساساً موضوعاتی که سریع‌تر آموخته می‌شوند، قرار نیست مدتی طولانی در ذهن باقی بمانند.

اما چطور می‌توان مطالب را مدت بیشتری در ذهن نگه داشت و چطور می‌توان دسته‌بندی درستی بین مطالبی داشت که سریع‌تر فراموش می‌شوند و آن‌هایی که ماندگاری بیشتری در ذهن دارند؟

بدون شک پاسخ، بازیابی مطالعاتی است؛ راهبردی که بر اساس آن، به بازخوانی یا دوباره‌خوانی تمام مطالب نیاز نیست و فقط آن‌هایی بیشتر خوانده می‌شوند که سریع‌تر فراموش می‌شوند. بازیابی، مطالب فراموش‌شده و درخاطرمانده را دسته‌بندی می‌کند و درنهایت با تقسیم زمان درست بین مطالب آموزشی، قدرت یادگیری را افزایش می‌دهد. این راهبرد مهم را می‌توان با آزمون‌دادن یا نوشتن تمام اطلاعات موجود در ذهن از مطلب، انجام داد. بعد مشخص می‌شود کدام مطالب فراموش‌شده‌اند و کدام‌ها در خاطر مانده‌اند. اجرای منظم و پیوسته‌ی این راهبرد، به‌تدریج بر الگوی تفکر و ذهن اثر مثبت می‌گذارد و شکل یادگیری از الگوی کهنه‌ی تکرار بی‌دلیل و زیاد تمام آموخته‌ها، به‌سمت شکار مطالب فرّار می‌رود. الگوی تفکر کم‌کم بهینه و هدفمند می‌شود و بر اساس ضرورت‌ها فعالیت می‌کند.

خوب است بدانید که دانشمندان حوزه‌ی علوم شناختی از روش بازیابی با نام «اثر آزمایش» یاد می‌کنند.

منبع: www.retrievalpractice.org